سبد نوآوری مسترکارت (Master card)

گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال 2016 به صورت ویژه به فعالیت‌های نوآورانه شرکت مستر کارت پرداخته است. این شرکت تلاش ویژه‌ای را برای انجام دادن و به ثمر نشاندن فعالیت‌های نوآورانه انجام داده است. این تلاش‌ها از راه‌اندازی آزمایشگاه‌های نوآوری تا همکاری با شرکت‌های بزرگ و نهایتا حمایت از استارت آپ ها را در بر می‌گیرد که در ادامه نمونه‌هایی از همکاری آن با شرکت های بزرگ و شرکت‌های استارت آپ بیان خواهد شد:

:eight_spoked_asterisk

:همکاری با شرکت‌های بزرگ

مستر کارت بر حوزه اینترنت اشیا تمرکز فراوانی داشته است که دو نمونه از آن همکاری با شرکت های مطرح بین المللی (Samsung) و (Whirlpool )جهت ارتقا این حوزه بود که در ادامه بیان می شود.

:arrow_backward:همکاری با شرکت سامسونگ: شرکت مستر کارت با همکاری شرکت سامسونگ، زمینه‌ای فراهم نمود تا مشتریان از داخل آشپزخانه خود سفارشات هفتگی خود را انجام دهند، بدین صورت که اولین برنامه کاربردی خرید (اپلیکشن) که از یک طرف مستقیما به یخچال متصل بود و از یک طرف به دو شرکت تامین آذوقه آنلاین FreshDirect and Shoprite وصل بود طراحی و اجرا شد. این برنامه در خانواده یخچال‌های سامسونگ در آینده نیز به کار گرفته خواهد شد.

:arrow_backward:همکاری با شرکت Whirlpool: شرکت مسترکارت با همکاری شرکت Whirlpool برای یک مشکل جهانی راه حل مناسبی یافت که آن عبارت بود از طراحی یک برنامه کاربردی(اپلیکیشن) که به وسیله آن استفاده‌کنندگان از ماشین‌های لباسشویی عمومی سکه‌ای را قادر می‌نمود تا از طریق گوشی های تلفن همراه خود هزینه استفاده از ماشین‌های لباسشویی را بپردازند. بدین ترتیب علاوه بر آسایش بیشتر مشتریان، خود شرکت Whirlpool هم از عمل دشوار جمع آوری سکه‌ها از ماشین‌های لباسشویی که در مناطق مختلف شهرها پراکنده بودند رهایی یافت.

:eight_spoked_asterisk:حمایت از استارت آپ‌‌ها

مستر کارت در یک شرکت استارت آپ کانادایی به نام Nymi سرمایه گذاری کرده است. این شرکت با استفاده از نوآوری خود راحتی و امنیت را در یک محصول مجتمع نموده است. شرکت Nymi دست‌بندی طراحی کرده است که به وسیله ضربان قلب منحصر به فرد هر شخص امکان تشخیص هویت وی را مقدور می‌سازد. شرکت مستر کارت به شرکت Nymi کمک کرد تا فناوری خود را به جهان واقعی عرضه کند و بدین منظور چیپ های NFC را درون دستبندهای آن تعبیه کرد و از این طریق برای اولین بار در جهان امکان پرداخت بدون تماس را به وسیله یک محصول قابل پوشیدن زیستی فراهم کرد. باید توجه داشت حمایت مستر کارت از شرکت Nymi تنها به صورت حمایت مالی نبوده است، بلکه از آن مهم تر ، اضافه نمودن یک ارزش راهبردی(استفاده از دستبند شرکت Nymi برای پرداخت) بوده است.

نویسنده: امیرعلی کریمی

شاخص های مرتبط با مالکیت معنوی ایران در گزارش شاخص جهانی نوآوری

یکی از دلایلی که همواره شرکت‌های خارجی از ورود به بازار ایران و همکاری با شرکت‌های ایرانی امتناع ورزیده‌اند، عدم وجود قوانین مناسب مالکیت معنوی و یا عدم اجرای دقیق قوانین موجود این حوزه بوده است. این مسئله در شاخص جهانی نوآوری نیز نمایان شده است.

جدول زیر 8 نمونه از موارد مربوط به مالکیت معنوی را که در گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال‌های 2015 و 2016 مورد بررسی قرار گرفته‌اند، نمایش می دهد. به جز دو شاخص درخواست‌های ثبت پتنت توسط افراد مقیم در دفاتر ملی و منطقه‌ای و شاخص جدید تعداد طرح‌های صنعتی ثبت شده توسط افراد مقیم که امسال برای اولین بار اضافه شده است، در دیگر شاخص‌های وضعیت ایران یا نامناسب است یا نامشخص. البته نباید فراموش کرد که در بسیاری از موارد عدم وجود داده برای ایران مسبب این شرایط بوده است، لذا برای تحلیل دقیق‌تر وضعیت ایران باید از گزارش‌های داخلی نیز بهره گرفت.

نویسنده: امیرعلی کریمی

شرایط پتنت شدن یک اختراع (Patentability)

هر ایده و ابتکار جدید به شرطی بر اساس قانون ثبت اختراع، قابل ثبت می باشد که شرایط چهارگانه ذیل را داشته باشد. این شروط در اکثر کشورهای دنیا پذیرفته شده و به همین منوال است:

 

1- جدید بودن (Novelty)

اولین شرط ثبت یک اثر ابداعی به عنوان اختراع، جدید بودن آن است. این بدین معنا است که در هیچ بانک اطلاعات کتبی و یا اسناد شفاهی اطلاعاتی مبنی بر سابقه انجام کاری شبیه به اثر مورد ثبت وجود نداشته باشد. در اینجا باید به نکته دقت کرد که بعضا امکان دارد قابلیت ثبت اثر به علت افشای ناخواسته توسط خود مخترع مثلا چاپ مقاله در مجلات یا ارایه در کنفرانس‌ها و غیره از بین برود، حتی اگر در مکانی یا مجله ای در مورد اثر خود صحبت کند و یا مقالاتی به چاپ برساند نیز مشمول افشا ناخواسته خواهد بود.

 

2- گام ابتکاری (Inventive step)

یکی دیگر از شرایط یک اختراع برای ثبت این است که اختراع حاوی گام ابتکاری(Inventive Step) باشد. اختراع زمانی حاوی یک گام ابتکاری است که با در نظر گرفتن فن یا صنعت قبلی مربوط به اظهار نامه ی اختراع و با توجه به تعریف اختراع برای شخصی که دارای مهارت معمولی در فن مذکور است معلوم و آشکار نباشد. می توان «ابداعی بودن» را به عنوان «غیربدیهی»(Non- obvious) بودن نیز اطلاق کرد. یعنی چنانچه اختراعی دارای ویژگی غیربدیهی باشد این نوآوری، اختراع ابداعی تلقی خواهد گردید.

 

3- کاربرد صنعتی داشتن (Industrial applicability)

سومین شرایط ثبت اختراع، این است که اختراع ادعایی دارای کاربرد صنعتی(Industrial Applicability) باشد. به این معنا است که، صرف نظر از توجیهات اقتصادی، بتوان اختراع را به طور انبوه تولید و یا در صنعت بکار گرفت. باید توجه کرد که ثبت اختراع تنها به عنوان ابزار حفاظتی از اختراع است و هیچ تضمینی برای تولید آن نیست. تولید تنها به مسائل بازار و اقتصاد تولید باز می گردد. گاها اختراعاتی بوده که در گذشته دارای توجیه اقتصادی نبوده ولی با تغییر شرایط تولید آن، توجیه پذیر شده اند.

 

4- افشاء اختراع (Disclosure of Invention)

جدید بودن، حاوی گام ابتکاری بودن و دارای کاربرد صنعتی بودن سه شرط ماهوی یک نوآوری برای ثبت هستند از نظر شکلی نوآوری متقاضی ثبت باید به اندازه کافی افشا(Disclosure) شود، در اظهارنامه ثبت اختراع قسمتی وجود دارد که از مخترع می خواهد اطلاعات لازم در مورد اختراع خود را افشا نماید، این افشا اطلاعات باید به نحوی باشد که یک فرد متخصص در رشته آن اختراع با توسل به اطلاعات ارائه شده قادر باشد اختراع را باز سازی نماید، این تاکید برای افشا اختراع از این جهت است که بعد از انقضای مدت 20 ساله حمایت، اطلاعات و فناوری به کار رفته در اختراع باید در اختیار عموم قرار بگیرد، چرا که با توسل به دانش قبلی محققان قادر خواهند بود دانش و فناوری را توسعه دهند. 

نویسنده: دکتر طاهر حبیب زاده

چالش های اخلاقی در سیاستگذاری علم و فناوری

سیاستگذاری علم و فناوری در حدود و مرزهای خود چالش‌های بی‌شماری دارد؛ چالش‌های گوناگونی از عرصۀ نظری (مانند تقابل و تضادهای موجود در مدل‌ها و نظریه‌های سیاستگذاری با واقعیت‌های موجود) گرفته تا حیطه‌های عملی (مانند نحوه‌های پیاده‌سازی و اجرایی کردنِ سیاست‌ها و ارزیابی پیامدشان). در مباحث مربوط به سیاست‌پژوهی مطالعۀ این چالش‌ها زوایای گوناگونی را برای بحث و بررسی ایجاد کرده است. این نوشتار در پی آن است که به طور خلاصه دغدغه‌ای دیگر را از یک زاویه نگاه اخلاقی مطرح کند که گمان می‌رود می‌تواند یکی از مهم ترین رویکردها برای ورود به مسئله‌ها و چالش‌های سیاستگذاری باشد.

سیاستگذار که در عام‌ترین شکل آن قرار است تصمیم‌سازی برای بخش‌های عمومی جامعه را به عهده داشته باشد، دارای اهداف و وظایفی است که در مواقعی ممکن است با وظایف اخلاقی خاصی در تقابل قرار گیرد. تقابل‌هایی که میان اهداف و وظایف سیاستگذار ایجاد می‌شود باعث می‌شود چالشی اساسی در حیطۀ مسئولیت‌های سیاستگذار رخ دهد. به این معنا اگر برخی هدف‌گیری‌ها با معیارهای اخلاقی شخص سیاستگذار یا معیارهای اخلاقی جامعه‌ای که آن سیاستگذار در آن جامعه و برای آن جامعه سیاستگذاری می‌کند، متفاوت و متعارض باشد، در اینجا چالشِ به وجود آمده چالشی اخلاقی است.

برای مثال تصور کنید یک سیاستگذار در حوزهٔ آب و انرژی به منظور حفظ بخشی از میراث محیطی کشور و احیای آب‌های سطحی کشورمان تصمیم به باز کردن آب سدها بگیرد. این تصمیم به منظور حمایت از تالاب‌ها و دریاچه‌ها و نجات زیست‌بوم‌های در معرض خطر صورت گرفته است. اما همین کار در عین حال ممکن است باعث شود معیشت بخشی از کشاورزان، که از آب سدها برای آبیاری مزارع بهره می‌گرفتند به خطر بیفتد. همچنین شبکۀ مشاغل اقتصادی خدمات‌رسان به کشاورز نیز دچار خطر می شود و ممکن است موجی از بیکاری در میان جامعه ایجاد شود. همانطور که می‌دانید هنوز کشاورزی شایع‌ترین شغل جهان است. تقابل بین دو هدف، یعنی دفاع از زیست بوم و پشتیبانی از اشتغال کشاورزی داخلی، می تواند نوعی تقابل اخلاقی را سبب شود. عجیب اینجاست که هر دو روی این ماجرا عواقب فرهنگی متفاوتی را برای منطقه ایجاد می کند. کاهش رشد اقتصادی در سال های خشکسالی به نوعی باعث مشکلات اجتماعی و فرهنگی می شود و تخریب زیست بوم ها هم در میان مدت مشکلات هویتی و فرهنگی دیگری را پدید می آورد. در چنین مواقعی سیاستگذار چه باید بکند؟ چگونه این تقابل را می تواند حل کند یا پیامدهای مخرب آن را مهار کند؟ و یا با چه فرایندهایی از بروز چنین تقابلی پیشگیری کند؟

در کشورهای درحال توسعه، نظیر کشور ما، ادبیات و فرهنگ مربوط به توسعه، غلبۀ فراوانی در میان نخبگان و مسئولان یافته است. به نوعی سیاستگذاران نخستین و والاترین هدف شان تحقق توسعه در حیطه های صنعتی، تجاری، مالی و علمی است. توسعۀ فرهنگی و اجتماعی نیز جزو اولویت‌هایی است که هر از چندگاهی مغفول واقع می‌شود و باعث ایجاد عدم توازن در توسعۀ کشور می‌شود. بحران‌های زیست‌محیطی یکی از نشانه‌های این عدم توازن است. به هر ترتیب گسترش و نفوذ فرهنگ توسعه خواهی اگر با مطالعه در مورد شرایط و هنجارهای اخلاقی و ارزشمدارانۀ تحقق آن همراه نشود، می تواند به تعمیق و تشدید اینگونه عدم توازن ها بیشتر کمک کند.

نویسنده: عطاءالله حشمتی

مفهوم زنجیره ارزش

یک زنجیره ارزش در واقع مجموعه‌ای از فعالیت‌هاست که یک شرکت فعال در صنعت خاص انجام می‌دهد تا یک کالا یا خدمت ارزشمند را تحویل مشتریان دهد. این مفهوم نخستین بار توسط مایکل پورتر در حوزه مدیریت کسب وکار و سال ۱۹۸۵ در کتاب «Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior Performance» مطرح شده است.

همانگونه که در شکل بالا نیز رویت می‌شود، ایده اصلی زنجیره ارزش برمبنای دید فرآیندی و سیستمی از سازمان‌های تولیدی و خدماتی دارای ورودی‌ها، فرآیندهای انتقال و خروجی‌های مختص به خود می‌باشد. این سه مورد شامل به دست آوردن و مصرف منابع (پول، نیروی کار، مواد، تجهیزات، بناها، مدیریت و سازمان دهی) است. در زنجیره ارزش پورتر، جریان ورودی از منابع، عملیات، جریان خروجی مواد، بازاریابی و فروش و خدمات جز فعالیت‌های پایه‌ای است. فعالیت‌های ثانویه در این مدل شامل تدارک مواد، مدیریت منابع انسانی، توسعه فناوری و زیرساخت‌های شرکت می‌باشد.

:white_check_mark: زنجیره ارزش جهانی

در دنیای به هم پیوسته امروزی و با توسعه تجارت جهانی و حضور موثرتر شرکت‌های چندملیتی (MNEs) در بازارهای ملی و بین المللی، این شرکت ها در حال ایجاد و توسعه زنجیره‌های ارزشی در سطح جهان و یا زنجیره ارزش جهانی (Global Value Chain) هستند تا به این ترتیب برای افزایش کارایی و افزایش سود بخش‌های تحقیق و توسعه و یا تولید صنعتی و یا مونتاژ و بازاریابی و برندینگ خود را بسته به هزینه‌های جاری و ثابت در کشورهای مختلفی مستقر می‌نمایند.

برای نمونه شرکتهای بین المللی مستقر در اروپا، آمریکا و ژاپن که سازنده بسیاری از محصولات پرطرفدار رایانه ای چون تلفن های هوشمند، رایانه های قابل حمل، کنسول های بازی و غیره هستند کارخانجات تولید خود را در جنوب شرق آسیا و یا آمریکای لاتین مستقر می‌نمایند یا بخش پشتیبانی و پاسخگویی تلفنی به نیاز مشتریان را به کشور هندوستان منتقل می‌کنند تا هزینه‌های مرتبط با نیروی کار را حداقل نمایند. در این بین کشورهای در حال توسعه دیگر نیز به منظور جذب بیشتر شرکتهای بین المللی هرساله با کاهش مالیات برای شرکتهای بزرگ و یا ارائه مشوق‌های مالی و مالیاتی برای استقرار بخش تولید و تحقیق و توسعه درصدد افزایش تولیدات و صادرات صنعتی و جهش فناوری داخلی خود هستند. (شکل زیر)

نویسنده: امین قاسمی

بررسی وضعیت ایران در شاخص جهانی نوآوری در سال 2016

گزارش شاخص جهانی نوآوری 2016، در تاریخ 15 آگوست (25 مرداد 95) در ژنو سوییس رونمایی شد.

شعار گزارش امسال، برنده شدن با استفاده از نوآوری جهانی است.

نکته جالب توجه در این گزارش، کاهش 18 عددی کشورهای مورد بررسی بوده است به صورتی که تعداد کشورهای حاضر در گزارش از 141 کشور به 128 کشور رسیده است.
در گزارش سال 2016 همانند 4 سال پیش از آن، کشور سوییس در رده اول جهان قرار دارد. بعد از سوییس، سوئد پس از دو سال که جایگاه دومی خود را به انگلستان واگذار نموده بود، مجددا این رتبه را باز پس گرفته و دوم شده است. انگلستان نیز پس از سوییس و سوئد در رده سوم قرار گرفته است.

اما در مورد ایران، آنگونه که از این گزارش بر می‌آید، به جز در رکن‌های «سرمایه انسانی و تحقیقات» و «زیرساخت‌ها»، در دیگر رکن‌ها ایران در سال 2016 نسبت به سال 2015 پیشرفت داشته است.

بیشترین صعود در بین ارکان هفتگانه در سال 2016، مربوط به خروجی‌های هوشمند (41رتبه) بوده است. یکی ازمهم‌ترین دلایل صعود این رکن، ارتقا 58 پله‌ای زیررکن ناملموس‌های خلاقانه بوده است.

رکن خروجی دیگر یعنی خروجی های دانشی و فناورانه نیز به لطف صعود 52 پله زیررکن دوم خود که تاثیر دانش است، 25 پله ارتقا یافته است.

در بین دیگر ارکان ورودی، رکن پیچیدگی بازار به دلیل صعود 44 رتبه‌ای زیررکن تجارت و رقابت و 28 پله‌ای زیررکن اعتبار، 37 پله صعود نموده است.

رکن پیچیدگی کسب و کار نیز با ارتقا رتبه‌های هر یک از ارکان خود مواجه بوده ولی با این حال زیررکن پیوندهای نوآوری با 42 پله صعود بیشترین نقش را در صعود این رکن داشته است.

رکن چالش برانگیز نهادی نیز 14 پله صعود داشته است که علت اصلی آن ارتقا 23 پله‌ای رکن محیط سیاسی بوده است.

دریافت فایل گزارش وضعیت ایران در شاخص نوآوری

نویسنده: امیرعلی کریمی

روش های انتقال فناوری و الگوهای انتخاب روش

جایگاه انتقال فناوری در فرایندهای مدیریت فناوری

فناوری منبع اصلی مزیت رقابتی، رشد شرکت ها و جهش اقتصادی است. تحولات روزافزون فناوری باعث شده که به بنگاه ها به اکتساب فناوری از طریق قراردادهای انتقال فناوری یا همکاری های فناورانه به عنوان یکی از نیازهای اساسی تمام سازمان ها(حتی سازمان های بین المللی) نگاه کنند. اکتساب فناوری نیز به عنوان ابزاری حیاتی در جهت دستیابی به رقابت پذیری بین المللی و حرکت پایدار به سوی توسعه، از اهمیت روزافزونی در فرایند توسعه کشورها برخوردار است.

انتقال فناوری فرایندی است که در آن اجزای فناوری از یک منبع به گیرنده انتقال می یابد. انتقال فناوری می تواند بین دو یا چند شرکت در یک کشور و یا دو یا چند شرکت از کشورهای مختلف رخ دهد.

انتقال فناوری در میان فرایندهای پنج گانه مدیریت(شناسایی، انتخاب، اکتساب، بهره برداری، محافظت) در مدل گریگوری جایی بین فرایندهای انتخاب و اکتساب برای انتقال فناوری از خارج و نیز در زمان محافظت و بهره برداری از طریق فروش دانش فنی به عنوان انتقال فناوری به خارج از شرکت دیده می شود.

 

 روش های انتقال فناوری

قبل از ادامه بحث، لازم است تفاوت روش انتقال و مدل انتقال فناوری تبیین گردد.  روش انتقال فناوری، یک مجموعه اقدامات و گام های مشخص است که به صورت فرایندی و به منظور انتقال یک فناوری صورت می گیرد، اما مدل/الگوی انتقال فناوری، یک چارچوب کلی برای انتقال فناوری است که دربرگیرنده اجزای مختلف بوده و بیانگر روابط خاصی میان آنهاست.

در جدول ذیل عمده دسته بندی ها و روش های انتقال فناوری به نمایش آمده است.

 

جدول 1: دسته بندی ها و روش های انتقال فناوری

روش های سهامی	روش های قراردادی	اکتساب بدون مجوز
تملک	خرید ماشین آلات و تجهیزات	جاسوسی صنعتی
ادغام	قرارداد کلید در دست	کپی برداری
سرمایه گذاری مشترک	دریافت لیسانس	مهندسی معکوس
اتحاد /پیمان استراتژیک	فرانشیز
	قرارداد تحقیق و توسعه/ خدمات فنی مهندسی
	تحقیق و توسعه مشارکتی
	سرمایه گذاری تحقیقاتی
	کنسرسیوم تحقیقاتی
	اتحاد/پیمان استراتژیک
	شبکه سازی
	پیمان سپاری
	استخدام و به کارگیری کارکنان(تملک آموزشی)

 

جدول 2: طبقه­ بندی  روش های انتقال فناوری

روش­های رسمی و غیررسمی جذب فناوری	·       برگزاری کنفرانس­ها و تمایشگاه­های کتاب، انتشارات مقالات و نمایشگاه­های بین­المللی و تجاری، صنعتی و ... ·       عوامل موفقیت انتقال فناوری به کشورهای درحال توسعه	ب) شیوه های مدرن اکتساب فناوری ·      آموزش فنی کارکنان در صنایع پیشرفته ·      تاسیس شرکت های تابعه در کشورهای صنعتی ·      ایجاد مراکز تحقیقاتی در کشورهای صنعتی ·      ایجاد محافل ئ انجمن­های علمی و فنی بین­المللی	طبقه­بندی ارایه شده از سوی طارق خلیل
الف) اکتساب فناوری به صورت رسمی ·      قرارداد کمک­های فنی و خدمات مهندسی ·     مدل پارک­های علمی-آموزشی ·     مدل فرت ·     کنسریسوم ·     شبکه­سازی ·     قرادادهای بیع متقابل ·     سهام اقلیت ·     اتحاد   ب) اکتساب فناوری به صورت غیررسمی ·     استخدام پرسنل فنی و علمی ·     خرید واردات ماشین­آلات و دریافت کمک­های فنی از طریق سازندگان اصلی ماشین­آلات ·     مهندسی معکوس ·     اعزام نیرو به خارج، برای آموزش و کسب			·       استفاده از تحقیقات داخلی ·       سرمایه­گذاری مشترک ·       واگذاری قراردادی تحقیقات به خارج از شرکت ·       خرید حق امتیاز فناوری ·       خرید فناوری
	روش­های سنتی و مدرن جذب فناوری	طبقه­­بندی ارائه شده از سوی UNIDO	طبقه­ بندی ارائه شده از سوی کیه­زا
	الف) شیوه های سنتی اکتساب فناوری ·      کلید در درست ·      سرمایه­گذاری مشترک و سرمایه­گذاری مستقیم خارجی ·      قراردادهای لیسانس ·      قراردادهای بیع متقابل ·      واردات کالاهای سرمایه­ای و ماشین­آلات ·      مهندسی معکوس ·      قرارداد کمک های فنی و خدمات مهندسی ·      استخدام پرسنل علمی و فنی	·     تصرف دانش ضمنی ·     تحقیق و توسعه با شبکه­سازی داخلی ·     مهندسی معکوس ·     اکتساب معکوس با تحقیق و توسعه داخلی ·     اکتساب معکوس ·     جذب و انتقال فناوری ·     تعهد تحقیق و توسعه ·     مشارکت استراتژیک تحقیق و توسعه ·     جواز لیسانس ·     خرید ·     سرمایه گذاری مشترک با فراهم کننده فناوری ·     اکتساب یک شرکت با فناوری	·         اکتساب ·         سرمایه گذاری مشترک ·         برون­سپاری ·         اتحاد

 

الگوها و معیارهای انتخاب روش

در پاسخ به این سوال که کدام روش انتقال فناوری مناسب است، الگوهایی تحت عنوان الگوهای انتخاب روش مناسب برای انتقال فناوری رواج پیدا کرده است که اکثرا با نام توسعه دهنده آنها شناخته شده اند. از جمله؛

 

•            چیه‌زا(Chiesa , 2001)
•      تید و همکاران (Tidd , et al , 1998)
•            آفوا(Afuah , 1998)
•      چیه زاchiesa, 1988) )
•            مدل فورد (Khalil, 2000)

در الگوی چیه­ زا مهم ترین معیارها برای انتخاب روش عبارت اند از ؛ مدت زمان لازم برای توسعه، شدت اختصاصی بودن، یادگیری و ریسک دانش فنی. در الگوی فورد که در کتاب طارق خلیل آمده است نیز 5 شاخص برای انتخاب روش انتقال برای اکتساب فناوری موردنظر معرفی نموده است؛ جایگاه نسبی، فوریت، تعهد یا سرمایه، چرخه­ی عمر و نوع فناوری.

 نمونه های انتقال فناوری

 از نمونه های غیررسمی انتقال فناوری میتوان به دعوای اپل و سامسونگ و شکایت اپل مبنی بر کپی کاری سامسونگ از محصولات اپل، و از نمونه های رسمی انتقال فناوری میتوان به سرمایه گذاری مشترک شرکت موتورسیکلت سازی هوندا از ژاپن و شرکت دوچرخه سازی هیرو از هند برای ساخت موتور سیکلت و تامین بازار هند اشاره کرد.

جمع بندی و پیشنهادات

در این مطلب سعی بر آن بود که معرفی اجمالی از روش های رایج انتقال فناوری و نیز الگوها و شاخص های انتقال فناوری و نیز موردکاوی از نمونه های انتقال فناوری ارائه گردد. با توجه به نزدیکی دو موضوع انتقال و توسعه فناوری، و نیز نیاز کشور در صنعتی مانند خودرو پیشنهاد می گردد الگوی بومی، شاخص و معیارهای تعیین کننده و واقعی علاوه بر روش های یالقوه مفید برای انتقال فناوری از خارج فهرست گردد.

نویسنده: حمزه صادقی زاده

منابع    

[1]        خلیل، طارق. "مدیریت تکنولوژی: رمز موفقیت در رقابت و خلق ثروت"، ترجمه سید محمد اعرابی و داود ایزدی(1383)، تهران، دفتر پژوهش­های فرهنگی، صص21و514، 2000.

[2]        ترکمان، امین و منطقی، منوچهر. "طراحی و استقرار نظام مدیریت فناوری در سازمان صنایع هوایی"، اولین کنفرانس بین المللی، پنجمین کنفرانس ملی مدیریت فناوری، تهران، ایران، صص13-9، 1390.

[3]        خنجری، ملیحه و تقوایی گنجه علی، آزیتا. "تدوین روش مناسب اکتساب فناوری بر اساس سناریوهای مختلف خصوصی سازی؛ نمونه موردی در صنعت برق ایران"، اولین کنفرانس بین المللی و پنجمین کنفرانس بین المللی مدیریت تکنولوژی. تهران، ایران، ص 3، 1389

[4]   Dahlman, C. J., & Westphal, L. E. (1981). The meaning of technological mastery in relation to transfer of technology. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 458(1),pp. 13-17.

[5]   Behrman, J. N., & Wallender, H. W. (1976). Transfers of manufacturing technology within multinational enterprises. Ballinger Publishing Company.

[6]   Schlie, T. M., Radnor, A., & Wad, A. (1987). Indicators of international technology transfer. Centre for the Interdisciplinary Study of Science and Technology, North Western University, Evanston, 23, pp. 33-34.

[7]   Bozeman, B. (2000). Technology transfer and public policy: a review of research and theory. Research policy, 29(4), 627-655.

[8]   Khabiri, N., Rast, S., & Senin, A. A. (2012). Identifying main influential elements in technology transfer process: a conceptual model. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 40, pp. 418-422.

[9]   Lewis, J. I. (2007). Technology acquisition and innovation in the developing world: Wind turbine development in China and India. Studies in comparative international development, 42(3-4), 208-215.پ

[10]               Khabiri, N., Rast, S., & Senin, A. A. (2012). Identifying main influential elements in technology transfer process: a conceptual model. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 40, 419-420.

[11]               Probert, D., Farrukh .C & Phaal R. (2004). Structuring a Systematic Approach to Technology, Bringing technology and innovation into the boardroom: strategy, innovation and competences for business value. Palgrave Macmillan. part 1,pp. 77-91.

 

انتقال فناوری؛ 7 مولفه اثرگذار

در ادامه مطلب «انتقال فناوری؛ کمیت یا کیفیت»، قصد داریم به شناسایی و معرفی بازیگران فرایند انتقال فناوری در قالب یک مدل کیفی توسعه یافته بپردازیم.

ملیک(Malik) در مدل پخش فناوری و شل(Schile) در مدلی با نام خود، هفت مولفه در فرایند انتقال فناوری را دارای نقش بسزایی دانسته اند. بر اساس پژوهشی که اخیرا خبیری و دیگران انجام دادند، نحوه تعامل طرفین یک فرایند انتقال فناوری بر اساس پیام و ارتباط آنها با یکدیگر، در مدلی اصلاح شده(ترکیبی از دو مدل کیفی بیان شده) قابل تبیین است(شکل فوق).

در ادامه هر یک از مولفه های فوق به صورت مختصر توضیح داده شده اند؛
انتقال دهنده (Transferor): منبع انتقال است و می تواند از مالکیت دانش نیز برخوردار باشد. در واقع مولفه ی انتقال دهنده در فرایند انتقال فناوری نهادی است که نقش فروشنده ی فناوری به گیرنده ی آن را بازی می کند و می تواند یک فرد، یک شرکت و یا یک کشور باشد.

انتقال گیرنده یا دریافت کننده(Transferee): گیرنده، دریافت کننده فناوری، ذینفع فناوری و دانش انتقالی است و نهادی است که نقش خریداری فناوری از منبع آن را در فرایند انتقال فناوری بازی می کند و می تواند یک فرد، یک شرکت و یا یک کشور باشد.

فناوری(Technology) : تعاریف زیادی پیرامون فناوری در ادبیات مریوط وجود دارد. اما با توجه به تمامی موارد موجود، شاید بهترین تعریف، تعریف ارائه شده توسط طارق خلیل باشد؛ وی فناوری را ابزارها، فرایندها، روش ها، محصول، نظام های به کار رفته در تولید محصول یا در ارایه ی خدمات و تمام دانش معرفی می نماید. در تعریف دیگری فناوری اثرگذارترین عامل در نظام تامین سلامت شناخته شده و مابقی عوامل نقش کمکی در نظام مربوط را بازی می کنند.

ساز وکار انتقال(Mechanism of Transfer) : از آنجا که گیرنده ی انتقال، ذینفع پروژه ی انتقال فناوری محسوب می شود، سازوکار انتقال می بایست توسط دریافت کننده و گیرنده ی فناوری تعیین گردد. از طرفی بر اساس ادبیات موجود سه نوع کانال و مجرا برای این مکانیزم وجود دارد؛ مجراهای عمومی، مجراهای مهندسی معکوس و مجراهای برنامه ریزی شده.

فضا و جو انتقال دهنده(The transferor environment) : مجموعه ای از شرایط است که در آن انتقال دهنده، فروش فناوری به انتقال گیرنده را دنبال می نماید. واضح است که محیط، فضا و جو اصطلاحاتی عمیق اند و نیازمند شناسایی و معرفی برخی عوامل تعیین کننده با توانایی اثرگذاری بر فرایند انتقال فناوری می باشند.

فضا و جو انتقال گیرنده (The transferee environment): مجموعه ای از شرایط است که در آن انتقال گیرنده، خرید فناوری از انتقال دهنده را دنبال می نماید. واضح است که محیط، فضا و جو اصطلاحاتی عمیق اند و نیازمند شناسایی و معرفی برخی عوامل تعیین کننده با توانایی اثرگذاری در فرایند انتقال فناوری می باشند.

فضا و محیط بزرگتر ( The greater environment) : مشخص است که انتقال دهنده و انتقال گیرنده دارای مجموعه ای از شرایط اثرگذار در فرایند انتقال فناوری می باشند. این مجموعه تحت عنوان محیط و فضایی بزرگتر و دربردارنده فضای هریک از طرفین و نیز فناوری و سازوکار انتقال آن می باشند.

نویسنده: حمزه صادقی زاده

استفاده از پیمایش نوآوری برای ارزیابی سیاستی در ایتالیا

پیمایش نوآوری در سطح بنگاه‌ها، امری رایج در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و حتی در حال توسعه جهان است. این پیمایش معمولا به وسیله پرسشنامه کمیته نوآوری کمیسیون اروپا (CIS) صورت می پذیرد. با این حال برخی از کشورها مانند هندوستان، متناسب با شرایط بومی کشور خود، تغییراتی در پرسشنامه اعمال می‌کنند.

یکی از چالش‌های پیش روی سیاستگذاران، ارزیابی سیاست‌های اعمال شده در گذشته با استفاده از نتایج حاصل از این پیمایش است زیرا در بسیاری از مواقع لازم است تا از اطلاعات جانبی دیگری نیز به منظور انجام تحلیل‌های سیاستی بهره برد. مستند زیر به بررسی استفاده از پیمایش نوآوری به منظور ارزیابی سیاستی در ایتالیا پرداخته و نتایج جالب توجهی نیز به دست آورده که یکی از آن‌ها چنین بوده است که سیاست‌های حمایتی دولتی, عمدتا بنگاه‌های بزرگ در بخش‌های با فناوری بالا را نشانه گرفته است و ابزارهای سیاستی موجود، برای برآوردن نیازهای نوآورانه سایر شرکت‌ها مناسب نیست و مهم‌ترین ابزار سیاستی که برای شرکت‌های کوچک تر استفاده شده است، مشوق‌های غیر مستقیم برای سرمایه‌گذاری های جدید به منظور به تجسم درآوردن نوآوری بوده است. البته این سیاست‌ها باعث شده است تا شرکت‌های ایتالیایی به سمت استفاده از نوآوری‌هایی بروند که در استفاده از نیروی کار صرفه‌جویی کنند که پیامد این موضوع، لطمه دیدن اشتغال در این کشور است.

دریافت مستند THE USE OF INNOVATION SURVEYS FOR POLICY EVALUATION IN ITALY

نویسنده: امیرعلی کریمی

انتقال فناوری؛ کمیت یا کیفیت؟

محققان از دهه 70 میلادی، مدل ها و متدولوژی های بسیاری را در زمینه انتقال فناوری مطرح کرده اند. این مدل ها به دو دسته مدل های کیفی و کمی تقسیم می شوند و هر دسته در راستای تسهیل برنامه ریزی و اجرای موثر پروژه ی انتقال فناوری، اهدافی متفاوت را دنبال می کنند. عمده اهداف مورد نظر مدل های کیفی عبارتند از؛

- تعریف فعالیت های درگیر در مدیریت پروژه ی انتقال فناوری
- شناسایی عوامل و موضوعاتی که بالقوه در موفقیت و اثربخشی پروژه ی انتقال فناوری اثرگذارند.

از طرف دیگر، مدل های کمی سعی در کمی نمودن و تجزیه و تحلیل پارامترهای قابل توجه و اصلی دارند. همچنین، مدل های پیش گفته در تلاش برای تحقق هدف کمینه سازی ناسازگاری میان طرفین انتقال در فرایند انتقال فناوری می باشند.

مقاله ای که در ادامه مطلب آمده است، ضمن معرفی اجمالی مدل های کمی و کیفی، به شناسایی مولفه های اثرگذار در یک فرایند انتقال فناوری و هم چنین ارائه یک مدل مفهومی پرداخته است.

دریافت مقاله Identifying Main Influential Elements in Technology Transfer Process: A Conceptual Model 

نویسنده: حمزه صادقی زاده