اولین یافته ها از گزارش رقابت پذیری جهانی 2016-2017

:arrow_backward:مطالعه اولیه تغییرات ارکان ایران در گزارش رقابت‌پذیری جهانی و مقایسه آن با گزارش سال گذشته،حاکی از آن است که بیشترین سقوط رتبه‌ای ایران در رکن محیط اقتصاد کلان رخ داده است که کشور با 0.2 واحد کاهش امتیاز، 6 پله سقوط نموده است.

دو رکن بهداشت و آموزش ابتدایی و کارایی بازار کالاها نیز هرکدام دو رتبه نزول داشته‌اند که نزول این سه رکن مجموعاً سبب کاهش رتبه کلی ایران به میزان 2 واحد گشته است. این حالت در شرایطی به دست آمده است که رتبه ایران در 8 رکن از 12 رکن صعود داشته و تنها در یک رکن بدون تغییر باقی‌مانده است. بیشترین صعود را رکن آموزش عالیبا 0.3 واحد افزایش امتیاز به میزان 9 پله داشته است.

پس از این رکن، رکن‌های نهادها، زیرساخت‌ها و کارایی بازار نیروی کار هر کدام 4 رتبه و رکن‌های توسعه بازار مالی، آمادگی فناورانه، پیچیدگی کسب‌وکار و نوآوری هرکدام به ترتیب 3، 2، 1 و 1 رتبه بهبود داشته‌اند و تنها رکن اندازه بازار هیچ‌گونه تغییر رتبه‌ای نداشته است.

:mortar_boardتتت تنزل جایگاه در رکن اقتصاد کلان و صعود تنها 1 رتبه‌ای در رکن نوآوری با وجود بهبود 28 رتبه‌ای وضعیت ایران در شاخص جهانی نوآوری، از موارد بحث‌برانگیزی هستند که انشا الله در پست های آینده مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

مقایسه امتیاز و رتبه ایران در گزارش رقابت پذیری جهانی بین سال های 2015-2016 و 2016-2017 در جدول زیر نشان داده شده است:

همان‌طور قبلاً اشاره شد، رتبه ایران در رکن نوآوری شاخص رقابت‌پذیری جهانی تنها 1 رتبه بهبود یافته است در حالی که در شاخص جهانی نوآوری این افزایش جایگاه به میزان 28 واحد صورت گرفته بود.

:mag: دلیل این موضوع این است که شاخص جهانی نوآوری به صورت گسترده، بیشتر، اجزایی را می‌سنجد که می‌توانند در نظام نوآوری به نحوی مؤثر باشند یا به‌ عبارت بهتر، اکوسیستم نوآوری را تشکیل می‌دهند. در حالی که شاخص رقابت‌پذیری جهانی تنها موارد معدودی را به عنوان شاخص نوآوری مورد ارزیابی قرار می‌دهد (بیشتر موارد مربوط به نوآوری فناورانه را می‌سنجد).

:chart_with_downwards_trend: مطالعه همین تعداد محدود از شاخص‌های گزارش رقابت‌پذیری، نشان می‌دهد که در مورد ایران، شاخص «کیفیت مؤسسات تحقیقات علمی» بیشترین نزول را به میزان 10 پله داشته است.

:chart_with_upwards_trend: در حالی که دو شاخص «هزینه شرکت در R&D» و «تدارکات دولت در زمینه محصولات فن‌آوری پیشرفته»، هر کدام با 16 پله صعود، بیشترین صعود را در بین دیگر شاخص‌ها داشته‌اند.

:red_circle: افزایش کمی مؤسسات علمی و پذیرش تعداد زیادی دانشجو بدون توجه به امکانات و کیفیت تربیت آنان و به همین ترتیب، تعداد کم اعضا هیئت علمی نسبت به دانشجویان از مواردی هستند که به نظر می‌رسد سبب کاهش کیفیت مؤسسات علمی کشور شده باشند.

:large_blue_circle: افزایش هزینه شرکت‌های کشور در تحقیق و توسعه مورد بسیار امیدوارکننده‌ای است و بهبود تدارکات دولت در زمینه محصولات فن‌آوری پیشرفته، ناشی از سیاست‌های حمایت از نوآوری مانند قانون حمایت از شرکت‌ها دانش‌بنیان است.

:small_blue_diamond:علاوه بر 3 شاخص مذکور، شاخص ثبت اختراعات و برنامه‌های کاربردی در میلیون نفر، 4 رتبه صعود داشته است و شاخص‌های ظرفیت برای نوآوری، همکاری دانشگاه و صنعت در R&D، در دسترس بودن دانشمندان و مهندسان و ثبت اختراعات و برنامه‌های کاربردی در میلیون نفر، هرکدام به ترتیب 4، 3 و 1 رتبه تنزل داشته‌اند.

نویسنده: امیرعلی کریمی