پارادایم سیاستگذاری فناوری مشارکتی

با توجه به مطالعات مختلف پژوهشگرانِ ‌حوزه‌های سیاست‌گذاری عمومی و انتقال فناوری در طول چند دهه اخیر، می‌توان تاریخ سیاست‌گذاری فناوری آمریکا را به سه پارادایم اصلی تقسیم‌بندی کرد:

• :white_check_mark:پارادایم شکست بازار
• :white_check_mark:پارادایم انجام کار یا ماموریت
• :white_check_mark:پارادایم فناوری مشارکتی

دراین میان، باتوجه به اهمیت پارادایم سیاستگذاری فناوری مشارکتی، بطور مختصر به المان‌های این پارادایم سیاست‌گذاری اشاره می‌کنیم:

:bulb:ریشه‌های نظری:

تئوری سیاستگذاری صنعتی و نظریه‌های توسعه اقتصادی

:bulb:فرضیات اصلی:
این پارادایم نقش بسیار پر‌رنگی را برای دولت و دانشگاه‌ها در توسعه و انتقال فناوری در نظر می‌گیرد. در این دیدگاه دولت می‌تواند به عنوان فراهم‌کننده تحقیقات کاربردی و فناوری برای صنعت عمل کند و یا بعنوان یک کارگزار، به گسترش سیاست‌هایی که منجر به توسعه نوآوری و فناوری صنعتی می‌شوند، اهتمام ورزد. همانطور که پیداست، تاکید این پارادایم بر همکاری بخش‌های مختلف نظیرِ صنعت،دولت و دانشگاه‌ها است.

از نظر پارادایم فناوری مشارکتی، بازار همواره کارآیندترین مسیر نوآوری و رشد اقتصادی نیست و اقتصاد جهانی نیازمند برنامه ریزی متمرکز و حمایت همه‌جانبه برای توسعه فناوری است.

سیاستگذاری‌های فناوری مشارکتی عمیقاً وابسته به مراکز تحقیقاتی دانشگاهی و دولتی است. در واقع منطق این پارادایم ساده است: مراکز تحقیقاتی دانشگاهی و دولتی، تولید می‌کنند ( فناوری) و صنعت از آن استفاده می‌کند.


:bulb:نمونه‌ای از سیاست‌های مبتنی بر این پارادایم:

قانون گسترش نقش مراکز تحقیقاتی دولتی و فدرال در انتقال فناوری و تحقیق‌وتوسعه مشارکتی و دیگر برنامه‌های توسعه اقتصادی فناوری محور (1993 و 1991)


نویسنده: امین قاسمی

منبع:

:point_l

H.Rimes, B. Bozeman, 2014 ” The evolving state-of-the-art in technology transfer research: Revisiting the contingent effectiveness model”

اختراعات ثبت شده دانشگاهیان ایران در ادارات ثبت اختراع معتبر دنیا: رتبه‌بندی و عناوین

به استناد بررسی کانون پتنت ایران که بازوی مالکیت فکری معاونت علمی و فناوری نهاد ریاست جمهوری اسلامی ایران است، پژوهشگاه صنعت نفت با ۲۳ مورد اختراع گرنت شده خارجی صرفا در ادارات ثبت اختراع ایالات متحده و اروپا، با فاصله بسیار زیاد در بین ۴۱ دانشگاه و موسسه پژوهشی صاحب‌نام، حایز رتبه اول ثبت اختراع در ایران شد.

طبق اعلام کانون پتنت ایران در گزارشی با عنوان «اختراعات ثبت‌شده دانشگاهیان ایران»، با توجه به بررسی‌های این کانون در بانک اطلاعاتی معتبر Questel ORBIT، تا شهریور ماه ۱۳۹۴ تعداد ۱۰۵ پتنت توسط دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های ایرانی در ادارات ثبت اختراع ایالات متحده و اروپابه مرحله اعطاء (گرنت) رسیده است.


این گزارش حاکی است در ۸۷ مورد از این پتنت‌ها مالکیت تنها در اختیار یک دانشگاه یا پژوهشگاه است، در حالیکه در ۱۸ مورد نیز مالکیت پتنت‌ها بین چند دانشگاه و یا پژوهشگاه مشترک است. در این میان پژوهشگاه صنعت نفت با در اختیار داشتن ۲۲ پتنت اختصاصی و ۱ پتنت مشترک در مجموع ۲۳ پتنت در مالکیت خود دارد.


در این گزارش صرفا اختراعات اعطاء شده توسط ادارات ثبت اختراعات ایالات متحده و اروپا مورد استناد قرار گرفته اند و این درحالی است که با توجه به جذابیت بازارهای دیگر، نظیر کشورهای آمریکای جنوبی، چین، کانادا، ترکیه، سوریه و کشورهای حوزه خلج فارس برای فعالان تحقیق و توسعه در بخش نفت و گاز، پژوهشگاه صنعت نفت اختراعات متعددی را در این کشورها نیز به ثبت رسانده است که از این میان تا کنون تعداد زیادی از آن‌ها نیز به مرحله اعطاء رسیده‌اند.


با احتساب این موارد تا این تاریخ در واقع تعداد ۴۰ پتنت گرنت‌شده خارجی در مالکیت پژوهشگاه صنعت نفت قرار دارد. پژوهشگاه صنعت نفت ۱۳۰ پرونده جاری ثبت اختراع خارجی و ۱۳۶ اختراع ثبت‌شده داخلی نیز در کارنامه خود دارد.

دریافت گزارش کامل اختراعات ثبت شده دانشگاهیان ایران در ادارات ثبت اختراع معتبر دنیا

نویسنده: حمزه صادقی زاده

معرفی کتاب «ایران ۱۴۲۷»

کتاب ایران 1427، نوشته دکتر رضا منصوری، ترسیمی از وضعیت علمی و فرهنگی ایران و جهان در عصر حاضر و مباحث مربوط به توسعه علمی و فرهنگی و ارائه راه کارهایی برای پنجاه سال بعد از تألیف کتاب (1377) است.
در این کتاب به پرسش هایی چون: توسعه چیست؟ آینده ما چگونه خواهد بود؟ آیا جامعه ما آگاهانه به دنبال توسعه است؟ آیا توسعه هدف است؟ و... پاسخ داده شده است.

دکتر منصوری بعد از تعریف اقتصادی توسعه، خاطر نشان می کند که غرب برای توسعه یافتگی، مدل مقایسه ای نداشته است و غایت حرکت های منجر به توسعه، خودِ توسعه نبوده است. یک عصیان (تقابل میان علم وکلیسا)، موتور تبدیل آن جوامع به چیزی شده است که هنوز هم (و البته دقیق تر و ظریف تر) عمل می کند. باید دانست که بی توجهی به موتور و انگیزه اصلی توسعه و اشتباه گرفتن مظاهر توسعه با موتور توسعه، کشور را صرفا دنباله روی توسعه می کند و تبعات هولناکی دارد. بی جهت نیست که اکثر کشورهایی که این راه توسعه را پیش گرفته اند، با خسارت های زیست محیطی و نیز اجتماعی سنگین روبه رو شده اند.


در مقابل، اقتدار کشور ما همواره در دوره هایی بوده است که حکومت و مذهب، دست در دست یکدیگر داده اند: 1) دوره ساسانیان، 2) دوره صفویه 3) دوره جمهوری اسلامی. دوره سوم، با توجه به فرهنگ کشورهای پیشرفته به نام علم و فناوری و فرهنگ تهاجمی متناظر با آن، کاملا متفاوت با دوتای دیگر است.
ایشان برخورد ایران با کشورهای توسعه یافته را در طول تاریخ به 4 دوره تقسیم می کند: نادیده انگاری (امیرتیمور تا عباس میرزا)، بهت (عباس میرزا تا پهلوی)، خودیافت (پهلوی) و آگاهی (ابتدای انقلاب تا زمان حال). و یکی از موانع اصلی توسعه ایران را بی اطلاعی نسبت به دینامیک جامعه معرفی می کند. این عدم آگاهی موجب می شود که توسعه یافتن را آسان گیریم، در دستیابی به آن عجله کنیم و همواره اشتباه کنیم.


راه حل ارائه شده در کتاب، آینده شناسی است؛ که ایشان با توجه به قانون های مرسوم این راه حل، به نتایجی به شرح زیر می رسد:
• هدف غایی توسعه ایران، کسب علم نیست؛ بلکه گسترش و پیشبرد علم است. (علم حقیقی تنها نزد خداوند است.)
• در مجموع، ما حدود پنجاه سال نیاز داریم تا دانشگری ما (به معنای هر آنچه به دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی برمی گردد) از حد آستانه توسعه یافتگی بگذرد. البته لازمه رسیدن به حد آستانه، فعال شدن بخش خصوصی در این زمینه است.
• درک دانشگری و فرهنگ خاص آن، تازه در جامعه ما شروع شده است؛ پس طبیعی است که فرهنگ سازی آن نیز دست کم 50 سال زمان لازم داشته باشد.

نویسنده: سئودا سادات ریزه کار