معرفی کتاب «سیری در سیاست علم و تکنولوژی شش کشور»

کتاب «سیری در سیاست علم و تکنولوژی شش کشور»، مشتمل بر 10 مقاله تحلیلی و خواندنی است که در آنها، به تفکیک، سیاست‌های علم و تکنولوژی 6 کشور فرانسه، انگلستان، ژاپن، کانادا، چین و کره جنوبی بررسی شده است.

آنگونه که ناشر کتاب، سیدکمال طباییان (مرکز مطالعات موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی) در ابتدای کتاب یادآور شده، این کتاب، سیاست علم و تکنولوژی این شش کشور را در آستانه قرن 21، با نگاهی تحلیلی بررسی می‌کند؛ در این مقالات، اگرچه مقایسه صریحی بین سیاست‌های علم و تکنولوژی این کشورها انجام نشده، اما نویسندگان، به ضرورت بحث، ناگزیر بوده‌اند سیاست‌های کشور خود را با کشورهای همتراز خود مقایسه کنند؛ بر این اساس، می‌توان این کتاب را در زمره کتاب‌هایی دانست که به مطالعه تطبیقی سیاست‌ها می‌پردازند.

کتاب در 6 بخش اصلی تنظیم شده که هر بخش، مشتمل بر یک یا چند مقاله، به یک کشور اختصاص یافته است:

1. در بخش اول که به فرانسه اختصاص دارد، در مقاله‌ای با عنوان «سیاست علمی؛ گذشته، حال و آینده»، نویسنده به پیش‌نیازهای تکوین سیاست علمی در جامعه می‌پردازد که به زعم وی عبارتند از: وجود حداقلی از مراکز پژوهشی، تغییر افکار عمومی و اراده سیاسی.
2. در بخش دوم کتاب، در یک مقاله، دورنمایی از سیر تکوین سیاست علم و تکنولوژی انگلستان بررسی می‌شود: به نوشته مقاله، دوره‌های سه‌گانه سیاست علمی انگلستان عبارتند از: عصر طلایی، عصر «ضد فرهنگ» و «محدودیت‌های رشد»، عصر فرصت‌های استراتژیک.
3. بخش سوم کتاب، با سه مقاله به ژاپن اختصاص یافته است: 1- تحلیلی بر سیاست و نظام تحقیقات و تکنولوژی ژاپن؛ 2- در حاشیه سیاست علم و تکنولوژی ژاپن: «ادغام تکنولوژی» و روش‌های نوین «تحقیق و توسعه»؛ 3- قانون مبنایی علم و وتکنولوژی ژاپن.
4. در بخش چهارم، سیاست‌های علم و فناوری کانادا در دو مقاله بررسی شده است: 1- سیاست علمی کانادا، تاکید بر نقش دانشگاه‌ها؛ 2- سیاست علم و تکنولوژی ایالت کبِک کانادا
5. «برنامه 15ساله تحقیق و توسعه در تکنولوژی‌های پیشرفته» عنوان مقاله‌ای است که در بخش پنجم کتاب منتشر شده و در آن، سیاست‌های علم و فناوری کشور چین بررسی شده است.
6. و در نهایت، در بخش ششم کتاب، «تاکیدات نه‌گانه سیاست علم و تکنولوژی کره جنوبی»، عنوان مقاله‌ای است که به کره حنوبی اختصاص یافته است.

کتاب، به اهتمام «عقیل ملکی‌فر» و «سید کمال طباییان»، در سال 1377 منتشر شده و همین امر ممکن است قدیمی بودن مقالات آن را تداعی کند؛ اما از آنجا که در مقالات کتاب، عمدتاً با رویکری تاریخی-تحلیلی به بررسی سیاست‌های علم و فناوری این شش کشور پرداخته می‌شود، همچنان می‌تواند برای پژوهشگران و علاقمندان این حوزه مفید و جذاب باشد.

نویسنده: سعید سلیمانی